اثر مسمومیت با فلزات سنگین(جیوه،سرب) در ابتلا به اسکیزوفرنی

فلزات سنگین سمی در هوایی که تنفس می‌کنیم، غذایی که می‌خوریم و خانه‌هایی که در آن زندگی می‌کنیم، وجود دارند. قرار گرفتن در معرض فلز سمی می‌تواند موجب بروز بسیاری از اختلالات روان شناختی معمول مانند اسکیزوفرنی شود که می‌تواند سبب بسیاری از بیماری‌های روانی شده و منجر به استفاده از داروهای تجویزی روان‌پریشی یا سایر درمان‌های غیر ضروری گردد. متأسفانه اکثر پزشکانی که با بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی سر و کار دارند، به خاطر عدم دانش عمومی در مورد این موضوع در جامعه پزشکی، احتمال مسمومیت با فلزات سنگین را به عنوان علت مشکلات بیماران خود در نظر نمی‌گیرند. عوامل بیوشیمیایی، ژنتیکی و تغذیه‌ای خاص می‌توانند برخی از افراد را به بیشتر در معرض اثرات فلزات سنگین سنگین قرار دهند، بنابراین هر مورد باید به صورت فردی بررسی شود. خوشبختانه تعداد پزشکانی که در حوزه پزشکی کاربردی یا ارتومولکولی آموزش دیده‌اند، در حال افزایش است و این متخصصان با تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با مسمومیت با فلزات سنگین به خوبی آشنا هستند.

مسمومیت با فلزات سنگین

اصطلاح فلزات سنگین به عناصر دارای شاخصه‌های وزنی خاصی اشاره می‌کند. متاسفانه، در اثر ایجاد جامعه صنعتی، فلزات سنگین سمی در هوا، آب، خاک و مواد غذایی وجود دارند. در حقیقت، آلودگی در محیط زیست به گونه ای فراگیر است، که دیگر این سوال پرسیده نمی‌شود که آیا فرد در معرض سموم قرار گرفته است یا خیر، بلکه میزان قرارگیری در معرض این فلزات مطرح است. افرادی که دچار مسمومیت حاد با فلزات سنگین مانند سرب، جیوه، آرسنیک و کادمیوم هستند، ممکن است علائم واضح و ساده‌ای از مسمومیت را نشان دهند. اما مسمومیت در اثر قرارگیری مزمن در معرض سطوح پایین، بسیار کم بروزتر است. قرار گرفتن مداوم در معرض سطوح پایین این فلزات می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات، از اختلالات روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی، رفتار تهاجمی، از دست دادن حافظه، افسردگی، تحریک پذیری و اختلال یادگیری گرفته، تا مشکلات فیزیکی مانند اختلال عملکرد کبد و کلیه، خستگی، ناباروری، نقرس، فشار خون بالا، سردرد، و عفونت‌های کاندیدیاز (قارچی) شود.

سمیت جیوه

سمیت جیوه در بین مردم این دوره شایع است. نشان داده شده است که سمیت جیوه می‌تواند مشکلات روحی مانند افسردگی، روان‌پریشی، دیوانگی و اسکیزوفرنی را ایجاد کند. شایع‌ترین مشکلات دیگر مرتبط با سمیت جیوه عبارتند از:

• اوتیسم
• نقایص مادرزادی
• کم کاری تیروئید
• بیماری هاشیموتو
• نارسایی قلبی و خستگی
• سندرم خستگی مزمن
• فیبرومیالژیا
• رشد بیش از حد عفونت کاندیدیاز
• اسکلروز چندگانه

علائم عصبی: سوزن سوزن شدن دست و پا

• اختلال دو قطبی
• نارسایی گوارشی

منابع رایج سموم جیوه عبارتند از:

• مواد پر کردن دندان آمالگام نقره ای (هر پر کننده شامل ۵۰٪ جیوه است)
• ماهی و غذاهای دریایی آلوده: ماهی کاشی، اره ماهی، ماهی تن
• تیمروسال (نگهدارنده واکسن)

قرار گیری در معرض سرب

برای مدت‌ها، سرب به عنوان عامل رشد ناقص و علت اوتیسم شناخته می‌شده است، اما در حال حاضر اثبات شده است که این فلز باعث ایجاد اسکیزوفرنی در افراد دارای پیش زمینه ژنتیکی برای بروز اختلالات روانی می‌شود. دانشمندان ارتباطی بین قرارگیری در معرض سرب پیش از تولد و ایجاد اسکیزوفرنی در زندگی آینده را بیان کرده‌اند. محققان دریافتند که موش‌هایی که زمینه ژنتیکی اسکیزوفرنی دارند، دارای حساسیت کمتری در گیرنده‌های مغز خود هستند. عدم پاسخ گیرنده به انتقال دهنده‌های عصبی باعث بروز نشانه های اسکیزوفرنی می‌شود. مصرف مقادیر کم سرب در موش‌هایی که دارای زمینه ژنتیکی هستند، موجب اضطراب، بیش فعالی و بزرگ شدن بخش‌های خاصی از مغز مانند شکمچه‌های جانبی می‌شود که در معرض بیشترین آسیب از اسکیزوفرنی هستند. این نتایج مشابه چیزی است که در افراد تشخیص داده شده دچار اسکیزوفرنی دیده می‌شود. قبل از این مطالعه، استفاده کم از گیرنده‌های مغز عامل اصلی ایجاد اسکیزوفرنی بوده است. محققان دریافته‌اند که سرب اقدام به مقابله با این گیرنده‌ها، و تحریک به ایجاد اسکیزوفرنی می‌کند. در موش‌های مورد آزمایش دیگر، بدون زمینه‌های ژنتیکی اسکیزوفرنی، قرار گرفتن در معرض سرب باعث تورم مغز و اضطراب نشد، اما افزایش حرکات ناخواسته و ناتوانی در آرام شدن پس از استراحت را به همراه داشت، که می‌تواند به عنوان مراحل آغازین اسکیزوفرنی در نظر گرفته شود. ممکن است تحقیقات آینده نشان دهد که اسکیزوفرنی تا چه اندازه با عوامل محیطی یا ژنتیکی و تعاملات بالقوه آن‌ها در ارتباط است. محققان قصد دارند جدای از تغییرات فعالیت عصبی، که قبلا اثبات شده است که در اثر اسکیزوفرنی و سرب ایجاد می‌شوند، در مورد این که آیا سرب می‌تواند انواع خاصی از نورون‌های آسیب دیده در بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی را کاهش دهد، تحقیق کنند. دانشمندان همچنین علاقه‌مند به کشف منابع مهمی برای قرار گرفتن در معرض سرب هستند که باعث بیشترین آسیب می‌شود. این مطالعه به این نتیجه منجر شده است که قرار گرفتن در معرض سموم خطرناک محیطی، مانند سرب موجود در محصولات خانگی از جمله رنگ، وسایل الکترونیکی و باتری‌ها، می‌توانند به شدت سلامت روان را در هر مرحله از رشد انسان تحت تاثیر دهد.

تشخیص مسمومیت با فلزات سنگین

تشخیص مسمومیت با فلزات سنگین باید تاریخ قرار گرفتن در معرض فلز، علائم و نشانه‌های بالینی و تست‌های آزمایشگاهی را به همراه داشته باشد. سطوح خون ممکن است میزان کل فلزات سمی بدن را به طور دقیق نشان ندهند. سطوح بالای خون معمولا در صورت قرارگیری شدید در معرض فلز سمی مشاهده می‌شود و یا در افرادی که در طول مدت زمان طولانی در معرض سطوح بالای سم بوده‌اند، یافت می‌شود. در حالی که، قرار گرفتن مداوم در معرض سطوح پایین، به علت توزیع مجدد سموم در سراسر بدن، سطوح خون پایین را نشان خواهد داد، در حالی که سطوح استخوان و دیگر بافت‌ها بالا باقی می‌مانند. آنالیز مو روش دیگری برای تعیین قرار گرفتن در معرض سم است که توسط بسیاری از پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. مو می‌تواند شاخص خوبی برای قرارگیری در معرض سموم باشد زیرا به آرامی رشد می‌کند و در طی مدت زمان طولانی، فلزات سمی را در ساختار خود نگه می‌دارد و بنابراین می‌تواند اندازه‌گیری بهتری از سطوح واقعی بافت ارائه دهد. با توجه به احتمال آلودگی ناشی از رنگ مو، شامپو و عوامل دیگر، در مورد صحت آنالیز مو بحث‌هایی وجود دارد. با این وجود، آنالیز مو می‌تواند ابزار غربالگری ارزشمندی باشد به شرطی که سوالات مناسب پرسیده شود و مراحل لازم قبل از استفاده از آن در نظر گرفته شوند. یک روش دقیق‌تر برای ارزیابی میزان فلز سمی، انجام یک آزمایش ادرار با یک عامل چلاتینگ است. عوامل چلاتینگ به فلزات سنگین در سراسر بدن متصل می‌شوند و سپس با ادرار دفع می‌شوند و فلزات سنگین را با خود خارج می‌کنند. در آزمایش ادرار، یک عامل چلاتینگ استفاده می‌شود و سپس ادرار جمع آوری شده و برای تعیین مقدار و نوع فلزات سمی دفع شده، مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

درمان مسمومیت با فلزات سنگین

خبر خوب این است که درمان‌های موثری برای مسمومیت با فلزات سنگین وجود دارند. دی مرکاپتو سوکسینیک اسید یک عامل چلاتینگ تایید شده توسط FDA است که به طور خاص در مورد مسمومیت با جیوه استفاده می‌شود (همچنین برای مسمومیت با سرب در کودکان تایید شده است)، در حالی که اتیلن دی آمین تترا استیک اسید به صورت خاص برای مسمومیت با سرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که هر دو این عوامل علاوه بر سرب و جیوه، سایر فلزات سمی را نیز دفع می‌کنند. پروتکل‌های مختلف بسیاری برای سم‌زدایی فلزات سنگین و همچنین سایر عوامل شیمیایی استفاده می‌شود اما این موضوع فراتر از محدوده این مقاله است.