اثر مصرف مواد مخدر(حشیش ،ماری جوانا) و الکل در ابتلا به اسکیزوفرنی
كانابيس (ماری‌جوانا، حشیش، علف هرز، شربت مخدر) يك ماده روان‌گردان کاهش‌دهنده فعاليت بدن است كه می‌تواند موجب بروز علائم روان‌پریشی موقت و در برخی موارد اختلالات روان‌پریشی نظیر اسکیزوفرنی شود. همچنین الکل با افزایش احتمال ابتلا به روان‌پریشی و اسکیزوفرنی در ارتباط است. در افرادی كه از مصرف‌کنندگان شديد حشيش در سن ۱۸ سالگی بودند احتمال ابتلا به اسكيزوفرنی در طی ۱۵ سال در مقايسه با افرادی كه اين ماده را مصرف نمی‌کردند، بيش از ۶۰۰% بيشتر بود. تخمین زده می‌شود که بین ۸ تا ۱۳ درصد از كل موارد اسکیزوفرنی مربوط به مصرف ماری‌جوانا و حشيش در طول سنين نوجوانی است. خطر زماننی بيشتر می‌شود كه مواد مخدر توسط افراد زیر سن ۲۱ سال مصرف می‌شود، زمانی که مغز انسان به‌سرعت در حال رشد بوده و به‌طور خاص آسیب‌پذیر می‌باشد.
فهرست مطالب
آیا مصرف حشيش موجب اسكيزوفرنی می‌شود؟
روان‌پریشی به شماری از بیماری‌های روانی اشاره دارد که در آن افراد در بيان واقعيت و توهم با مشكل مواجه هستند. فرد مبتلابه روان‌پریشی ممکن است صداهایی را بشنود که در واقعيت وجود ندارد (توهم)، یا به مسائلی معتقد باشد كه صحت ندارند (هذيان). اسکیزوفرنی نوعی از روان‌پریشی است. گزارشاتی از تجربه علائم اسكيزوفرنی توسط فرد پس از مصرف مقادير بالایی ماری‌جوانا يا مصرف ماری‌جوانا بیش‌ازحد معمول همیشگی ارائه‌شده است. این مورد نادر است و علائم، اگرچه در زمان وقوع ترسناك به نظر می‌رسند، با قطع مصرف ماری‌جوانا به‌طورمعمول از بین می‌روند. ثابت‌شده است که ماری‌جوانا موجب تشديد علائم روان‌پریشی در افرادی می‌شود که در حال حاضر از يك اختلال روان‌پریشی مانند اسکیزوفرنی رنج می‌برند. مصرف حشيش در دوران نوجوانی احتمال ابتلا به علائم اسکیزوفرنی در بزرگ‌سالی را افزایش می‌دهد. شواهد نشان می‌دهد که ماری‌جوانا ممکن است به‌نوعی موجب بروز اسکیزوفرنی در افرادی شود که در حال حاضر در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار دارند، اگرچه اين ارتباط قطعی نیست. مصرف حشيش ممکن است یک مؤلفه یا عامل مشارکت‌کننده باشد که با سایر عوامل شناخته‌شده و ناشناخته تعامل كرده و به اسکیزوفرنی منجر می‌شود. افراد مستعد اسكيزوفرنی، از قبيل افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به اين بیماری، باید شدیداً از مصرف ماری‌جوانا منع شوند. افراد مبتلابه اختلالات روان‌پریشی باید به‌شدت منع شده و برای کاهش و یا قطع مصرف حشيش به آن‌ها كمك شود.
تأثیر حشيش بر افراد مستعد اسکیزوفرنی
برخی از عوامل احتمال ابتلا به اختلال روان‌پریشی را در مراحلی از زندگی افزايش می‌دهد. این عوامل عبارت‌اند از آرايش ژنتیکی، سلامت مادر در دوران بارداری، عوارض ناشی از تولد، سوءاستفاده از کودک، برخی از انواع آسیب‌های سر و عفونت، سوءمصرف مواد مخدر، زندگی در مناطق شهری و مواجهه با استرس بالا و شرايط نامساعد اجتماعی. اگر در حال حاضر با چنين زمینه‌هایی مواجه هستيد، مصرف حشيش در شما می‌تواند منجر به بيماری شود. تأثیر حشيش بر افراد مستعد و غیر مستعد متفاوت می‌باشد. به‌عبارت‌دیگر، جوانانی كه ازلحاظ ژنتیکی مستعد اسكيزوفرنی هستند. افراد دارای سابقه خانوادگی اختلالات روان‌پریشی باید در نظر داشته باشند که مصرف حشيش در دوران نوجوانی حكم بازی كردن با آتش را برای آن‌ها دارد. برای مثال، یک مباحثه شايع علیه قانونی بودن مصرف ماری‌جوانا این است که اين ماده با افزایش خطر روان‌پریشی در ارتباط است. اگرچه اين رابطه سببی هنوز ثابت نشده است، اما این انتقادات به این معنا است که مصرف حشيش به روان‌پریشی منجر می‌گردد. مشخص نیست که آیا این رابطه موردی است یا اینکه افراد مبتلابه اختلالات روان‌پریشی به‌نوعی مصرف‌کننده مواد مخدر هستند.
افرادی كه ماری‌جوانا مصرف می‌کنند و حامل گونه خاصی از ژن AKTI هستند، ژنی كه آنزیمی را کدگذاری می‌کند كه بر ارسال سيگنال دوپامين در جسم مخطط تأثیر می‌گذارد، در معرض خطر بالای ابتلا به اسکیزوفرنی هستند. جسم مخطط ناحیه‌ای از مغز است که هنگام وجود محرک‌های خاص، فعال‌شده و به ترشح دوپامين می‌پردازد. خطر ابتلا به روان‌پریشی در افراد دارای این‌گونه از ژن كه به‌طور روزانه ماری‌جوانا مصرف می‌کردند در مقايسه با مصرف‌کنندگان تفننی يا افرادی كه مصرف‌کننده نبودند، هفت برابر بيشتر بود. خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در میان بزرگ‌سالانی که در نوجوانی ماری‌جوانا مصرف می‌کردند و نيز حامل گونه خاصی از ژن برای آنزيم كاتكول متيل ترانسفراز بودند، آنزیمی که موجب تضعيف انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و نوراپی نفرین می‌شود، بيشتر است. همچنین ثابت‌شده است که مصرف ماری‌جوانا موجب تشديد سير بیماری در بیماران مبتلابه اسکیزوفرنی می‌شود. ماری‌جوانا می‌تواند به ايجاد يك واکنش روانی حاد در مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا، به‌ویژه در دوزهای بالا، كه به اسكيزوفرنی مبتلا نمی‌باشند، منجر گردد، اگرچه اين تأثیر با قطع مصرف از بين می‌رود.
مصرف حشيش و تجربه علائم روان‌پریشی
علاوه بر عوارض ناشی از مقادير بالا، مصرف حشيش، حتی در دوزهای پايين، می‌تواند به بروز پارانویا، هذيان و توهم در افرادی كه به بيماری روحی مبتلا نيستند، منجر گردد. علاوه بر اين مصرف حشيش می‌تواند موجب تشديد علائم روان‌پریشی در افراد مبتلابه نوعی از بيماری مانند اسکیزوفرنی شود، کند، حتی زمانی که بیماری آن‌ها ثابت بوده و به درمان واكنش نشان می‌دهد. بنابراین ترک اعتیاد به مواد مخدر در مرحله‌ی اول برای بیماران مبتلا که درگیر اعتیاد نیز هستند، در اولویت درمان است.
الکل و اسکیزوفرنی
افراد مبتلابه اسکیزوفرنی که الكل مصرف می‌کنند، شاهد عود مكرر علائم روان‌پریشی خود هستند و مصرف الکل مشکلاتی را در روابط خانوادگی و دوستانه آن‌ها نیز ایجاد می‌نماید. اين افراد ممكن است به دستگاه‌های قضایی جنایی راه پیداکرده و موجب تخريب شخصيت خود شوند. خطر ابتلا به بیماری‌های جسمی ازجمله فشارخون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی و زخم معده نيز در اين افراد افزايش می‌یابد. علاوه بر این سوءمصرف الکل ممکن است موجب بروز مشكلاتی در محل كار، در صورت شاغل بودن فرد، مشکلات مالی و آسیب‌های احتمالی مانند سقوط شود. شاید یکی از بزرگ‌ترین تهدیداتی که الکل برای فرد مبتلابه اسکیزوفرنی به همراه دارد، این است كه موجب ايجاد احساس خوشبختی موقت در فرد شده و او را از ضرورت مقابله با مشکلات پیچیده زندگی که ناشی از بيماری بی‌رحم اسکیزوفرنی است، بازمی‌دارد. مقابله با مشکلات معمول ناشی از بیماری روان‌پریشی و درنهایت غلبه بر آن‌ها جز با تمركز فرد مبتلابه اسکیزوفرنی بر تمامی نقاط قوت خود و تلاش برای بهبودی ميسر نمی‌گردد.
سوءمصرف مواد مخدر همچنین یک پیشگویی واضح برای رفتارهای خطرناک در اسکیزوفرنی مانند خودکشی یا پرخاشگری است. جای تعجب نيست: احتمال بروز رفتارهای خطرناك در افرادی که به اسكيزوفرنی مبتلا نيستند نیز در هنگام مستی بيشتر است. بین ۱۰ تا ۲۳ درصد از افراد مبتلابه اسكيزوفرنی، در برهه‌ای از بیماری خود رفتارهای خشونت‌آمیز را بروز خواهند داد، و در حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلابه اسکیزوفرنی خودکشی جان خود را در اثر خودکشی از دست می‌دهند. سه عامل پیشگویی‌کننده واضح برای رفتارهای خطرناک در اسکیزوفرنی وجود دارد كه عبارت‌اند از: سابقه بروز رفتارهای خطرناک، عدم استفاده داروهای ضد روان‌پریشی و مشكلات مربوط به سوءمصرف هم‌زمان مواد مخدر یا الكل. بنابراین مصرف الکل به‌طورقطع تأثیر عمده‌ای بر بروز رفتارهای خطرناك دارد.
