اسکیزوفرنی آشفته (سازمان‌ نیافته، هبفرنیک ):علت،علائم و درمان

اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی و طولانی مدت است که باعث ایجاد تفکر و رفتار غیر سازمان‌ یافته و غیر منطقی می‌شود. اسکیزوفرنی آشفته یا هبفرنیا که قبلا به عنوان یک زیر مجموعه‌ شناخته می‌شد اما از سال ۲۰۱۳ زیر عنوان اسکیزوفرنی قرار گرفته‌اند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی آشفته ممکن است علائم شناختی بیشتری را تجربه کنند همینطور علائم منفی بیشتری نسبت به علائم مثبت دارند. نوع آشفته‌ی بیماری، زندگی را برای فرد سخت‌تر کرده و برای فرد کنار آمدن با فعالیت‌های روزانه و عضوی مولد برای جامعه بودن را دشوارتر می‌کند. درمان برای این اختلال وجود دارد و اگر فردی درمان‌ها را دنبال کند قادر است روزهای بیشتری را بدون بیماری باشد و اگر بیماری بدون درمان باقی بماند علائم آشفتگی فرد را به سمت اختلالات عملکردی اساسی می‌کشاند. عوارض اسکیزوفرنی جدی و شدید هستند اما حمایت از جانب خانواده و دوستان ممکن است به فرد کمک کند تا از این عوارض راحت عبور کند و پیشگیری کند.

علل اسکیزوفرنی آشفته

اخیرا محققین علل ایجاد کننده‌ و یا دخیل اسکیزوفرنی و زیر مجموعه‌های آن را نمی‌دانند. هر کدام از زیر مجموعه‌ها، مجموعه‌ای از علائم مخصوص دارند و اگرچه فرضیه‌های متنوعی در مورد اینکه چه وقایعی در جریان نوع آشفته روی می‌دهد وجود دارند اما دلیل دقیق آن هنوز شناخته شده نیست. وقتی در مورد دلایل این بیماری‌های روانی پرسیده می‌شود، اغلب حرفه‌ای‌ها در مورد ژنتیک و محیط صحبت می‌کنند، البته این مسئله نسبتا واضح است. برای تشخیص و تعیین علل بیماری‌های روانی، به اختصاصیت بیشتری نیاز هست، خصوصا برای تشخیص اسکیزوفرنی. در انواع دیگر اسکیزوفرنی، به نظر می‌رسد که گلوتامات و دوپامین نقش مهمی در ایجاد علائم دارند. در این زیر مجموعه‌های خاص به نظر می‌رسد که تخریب مغز، اختلال عملکرد مسیرهای الکتریکی و سطوح نامتناسب نوروترانسمیترهای متنوع همگی در ایجاد علائم دخیل هستند. علاوه بر این تعدادی فرضیه‌هایی دارند مبنی بر این که یک تجربه‌ی تروماتیک در نهایت ایجاد آسیب جنون می‌کند که باعث این شرایط می‌شوند. اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نوع آشفته در صورتی که شروع بیماری قبل از ۲۵ سالگی باشد، درجاتی از کاهش شناخت تدریجی را نشان می‌دهند.

علائم

اشخاصی که برای آن‌ها تشخیص اسکیزوفرنی آشفته داده می‌شود، سه علامت به خصوص نشان می‌دهند که در زیر علائم اسکیزوفرنی سازمان نیافته آمده‌اند:

•  آشفتگی در تکلم ( که باید به اندازه‌ای شدید باشند که به طور قابل توجهی با توانایی آن‌ها برای ارتباط موثر تداخل داشته باشد).
•  رفتار آشفته
•  روحیه‌ی نامتناسب یا بی تفاوت

تکلم آشفته

تکلم آشفته در واقع به علت اختلال شدید در پردازش فکری فردی ایجاد می‌شود. این مسئله را برای بیماری که برایش تشخیص این بیماری گذاشته شده است را بسیار دشوار می‌کند (و گاهی غیرممکن) تا به صورت معنادار و همبسته صحبت کند. آنها به راحتی نمی‌توانند افکار خود را سازمان‌د‌هی کنند. اگر سعی کنید که با آنها مکالمه کنید متوجه می‌شوید که به طور مداوم از یک موضوع به موضوع دیگری می‌پرند. آنها همچنین ممکن است دچار انسداد افکار شوند که باعث می‌شود که جمله‌ی خود را نیمه تمام بگذارند زیرا افکار آنها به طور ناگهانی متوقف می‌شود. افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی آشفته هستند معمولا به سوالات با پاسخ‌های مبهم جواب می‌دهند و یا جوابی کاملا غیرمرتبط با سوال خواهند داشت. معمولا در میان آنها ساختن کلمه و جمله به طور واقعی غیر شایع نیست. زمانی که آشفتگی در شناخت شدید باشد، فهمیدن صحبت در آنها غیر ممکن است. زمانی که این اتفاق بیفتد به آن سالاد کلمات گفته می‌شود.

رفتار آشفته

رفتارهای آشفته ممکن است به شیوه‌های متنوعی نشان داده شود. بیماران مبتلا به این نوع از اسکیزوفرنی قادر به شروع یک فعالیت ( مثلا دوش گرفتن یا آشپزی کردن) نیستند یا به محض شروع، آن را خاتمه می‌دهند. آشفتگی شدید در آنها، عملکرد عادی آنها را غیرممکن می‌کند. در نتیجه ی آشفتگی شدید معمولا بهداشت فردی خود را فراموش می‌کنند و شلخته حاضر می‌شوند. افرادی که مبتلا به این نوع اسکیزوفرنی هستند ممکن است که بدون هیچ دلیل مشخصی بی‌قرار شوند. ممکن است درگیر روابط جنسی بسیار نامناسبی شوند مثل لمس کردن خودشان در مجامع عمومی. پوشیدن لباس‌های غیرمعمول نیز شایع است مثل پوشیدن چندین لایه لباس حتی زمانی که هوا گرم است.

روحیه‌ی نامناسب یا بی‌تفاوت

کلمه‌ی روحیه به پاسخ‌های عاطفی فرد اشاره دارد (به طور مثال خندیدن در هنگام شاد بودن) که شامل نحوه ی بروز آن می‌شود (مثلا از طریق زبان بدن و آهنگ صدا). در اسکیزوفرنی آشفته، افراد نوعی روحیه‌ی خنثی یا خطی دارند به عبارت دیگر در بیان حالت صورت خود و رفتار و آهنگ صدای خود عواطف بسیار کمی را نشان می‌دهند. اگر آنها عواطفی را نشان دهند کاملا با موقعیت نامتناسب است مثل خنده‌های عصبی در یک وضعیت غم انگیز.

سایر علائم

برخلاف اسکیزوفرنی پارانوئید که توهم و یا هذیان از علائم اولیه هستند، افراد با اسکیزوفرنی آشفته احتمالا توهم و یا هذیان نخواهند داشت. اگر داشته باشند، دائمی نیست و یا حول مسائل خاصی هست (مثل مذهب). برای کنار هم گذاشتن معیارهای تشخیصی اسکیزوفرنی آشفته بیمار نباید علائم بیماری اسکیزوفرنی کاتاتونیک را نشان دهد. سایر مشخصه‌های این نوع به خصوص از بیماری شامل رفتارهای عجیب و غیر معمول می شود. فرد ممکن است رفتار عجیب داشته باشد، به اشکال غیر معمول روی صندلی بایستد یا بنشیند. این افراد معمولا از جامعه طرد می شوند.

درمان اسکیزوفرنی آشفته

متاسفانه درمان اسکیزوفرنی آشفته سخت‌تر از سایر انواع اسکیزوفرنی هست. اکثر متخصصین معتقداند که زمان شروع اسکیزوفرنی هبفرنیک به طور معمول بین پانزده تا بیست و پنج سالگی است و پیش آگهی برای این بیماران ضعیف است. ممکن است فرد علائم ناخوشایندی را تجربه کند و در نتیجه‌ی دور ماندن از جامعه کاهش در مهار‌ت‌های اجتماعی داشته باشد. درمان این نوع به خصوص بسیار شبیه به سایر انواع اسکیزوفرنی است. درمان با داروهای ضدروانپریشی و در صورت لزوم سایر داروها. به دلیل اینکه این نوع خاص از اسکیزوفرنی تجربیات منفی بیشتری را به دنبال دارد، بهتر است که درمان با علائم بیمار تنظیم شود.

داروهای ضد روانپریشی

بیماران به طور معمول در خط اول برای درمان، داروهای ضد روانپریشی آتیپیک دریافت می‌کنند. این به برطرف شدن بعضی از علائم کمک می‌کند اما در نوع آشفته این دسته داروها امکان دارد که به اندازه‌ی سایر انواع اسکیزوفرنی اثر بخشی نداشته باشد. اگر بیماری به خوبی به داروهای ضدروانپریشی آتیپیک پاسخ ندهد، احتمالا یک روانپزشک داروها را تنظیم کند و یک داروی ضدروانپریشی تیپیک قدیمی‌تری را تجویز کند. بعضی‌ها مناقشه می‌کنند که دسته‌ی داروهای تیپیک علائم منفی را بهتر درمان می‌کنند. معمولا یک روانپزشک دارویی مثل کلونازپام به عنوان خط دوم درمان انتخاب می‌کند البته در صورتی که درمان‌های اولیه موثر واقع نشده باشند.

درمان با شوک الکتریکی (ECT)

اگر فردی به درمان‌های دارویی به خوبی پاسخ ندهد ممکن است که شوک درمانی شود. این روش شامل مجموعه‌ای از شوک‌های الکتریکی به مغز می‌شود که یک تشنج کنترل شده را القا می‌کند. به نظر می‌رسد که این روش به بازیابی کارایی مغز به صورت موقت کمک می‌کند و علائم را برطرف می‌کند. باور بر این است که شوک الکتریکی به طور موقت به جابه‌جا کردن فعالیت‌های مغزی و تغییر سطوح نوروترانسمیترها کمک می‌کند.

درمان‌های طبیعی

درمان‌های خانگی برای اسکیزوفرنی موجود است که به طور موثری علائم را مورد هدف قرار می‌دهند. اینها درمان قطعی نیستند اما بعضی از آنها در هنگام همراهی با یک درمان دارویی با ضدروانپریش‌ها به خوبی اثر می‌کنند. اغلب افراد با اسکیزوفرنی آشفته شدید یا مقاوم به درمان ممکن است نیاز به اضافه کردن درمان‌های دیگری هستند.

روان‌ درمانی

اگر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی آشفته (اسکیزوفرنب سازمان نیافته) قادر به انجام عملکرد خوب برای گرفتن درمان هستند، این مسئله بسیار مفید خواهد بود. نه تنها فرد روابط اجتماعی را تجربه خواهد کرد بلکه یاد می‌گیرند که چگونه با علائم خود کنار بیایند. این مسئله به آنها کمک می‌کند تا استرس خود را کاهش دهند و در بعضی از افراد نتیجه‌ی بهتری خواهند داشت.

آموزش مهارت‌های صحبت کردن

در مواردی که بیماری شدید نباشد، ممکن است که فرد توانایی پذیرش آموزش را داشته باشد. این به آنها کمک می‌کند تا چگونگی انجام عملکردهای پایه‌ای خود را یاد بگیرند مثل:

•  مراقبت از خود
•  درگیر شدن با فعالیت‌های تولیدی
•  و در بعضی موارد به دست گرفتن یک شغل

اگر درمان‌های دارویی فردی در کاهش علائم موفق باشد این مسئله که فرد شاغل شود و تولید کننده باشد امری غیرواقعی نیست.