تاثیر و نقش خانواده در درمان و بهبود بیماری اسکیزوفرنی
تاثیر بیماری اسکیزوفرنی بر روی خانواده‌ها اغلب پریشان‌آور و مخرب است. اولین علائم این اختلال در عضوی از خانواده به صورت تغییرات رفتاری گیج‌کننده ظاهر می‌شود. والدین بیمار اغلب تصور می‌کنند که علائم اولیه صرفا به مراحل عادی و پریشان‌آور دوران نوجوانی مربوط می‌شود اما بعدها با وخیم‌تر شدن شرایط بیماری والدین با افزایش استرس و حالت گیجی بیمار روبرو می‌شوند. پس از تشخیص بیماری و زمانی‌که اعضای خانواده شرایط فعلی بیمار و تغییراتش نسبت به قبل ازمبتلا شدن به اختلال را مقایسه می‌کنند، کنار آمدن با علائم بلند مدت اسکیزوفرنی برایشان بسیار دشوار می‌گردد.
با توجه به اینکه افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولا تمایلی ندارند بیمار خطاب شوند و تلاش‌های خانواده جهت یاری‌رسانی را مداخله غیر‌ضروری می‌پندارند، شرایط برای خانواده‌ها بغرنج‌تر می‌گردد. این نوع برداشت اغلب با توهمات مورد اذیت و آزار قرار گرفتن، یا ایده‌های بلندپروازانه در خصوص سرنوشت فردی در ذهن بیمارتقویت می‌شود.
در‌اغلب اوقات تنش خانوادگی با توجه به تمایل والدین یا سایر برادران وخواهران به کنکاش درباره علت وقوع چنین بیماری بدتر می‌شود. بعضی مواقع واکنش شهودی منجر به سندروم شرمساری و احساس گناه می‌شود و اختلاف‌هایی را بین اعضای خانواده موجب می‌گردد. پذیرفتن این موضوع که وقوع بیماری تقصیرهیچ کسی نیست برای چنین خانواده‌هایی دشوار می‌گردد.
فهرست مطالب
نقش خانواده در رابطه به اسکیزوفرنی
شواهد گسترده‌ای بر اهمیت مشارکت خانواده‌ها در مراقبت درمانی ذهنی از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و سایر بیماری‌های ذهنی خطرناک تاکید دارند. نزدیک به ۷۵ درصد از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به طورمرتب در تماس با خانواده هایشان هستند و بیش از یک سوم افراد مبتلا با اعضای خانواده و گهگاهی والدین سالخورده زندگی می‌کنند. خانواده‌ها حمایت عاطفی و مالی و همچنین پشتیبانی و تسهیلات درمانی برای خویشاوندان بیمار از نظر ذهنی به عمل می‌آورند. آگاهی از فشاری که خانواده‌های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی با آن روبرو هستند وهمچنین اقدامات مبتنی بر مدارک جهت همکاری با آنها می‌تواند به روانپزشک خانواده کمک کند تا نیازهای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و خانواده‌هایشان را برطرف سازد.
اقداماتی که می‌توانید انجام دهید
- کسب اطلاعات بیشتر درباره اسکیزوفرنی: آگاهی از وقایع پس از مبتلا شدن به اسکیزوفرنی و نحوه کنار آمدن شما و عزیزانتان با بیماری. این آگاهی می تواند نحوه همکاری جهت درمان بیماری را برای شما وعزیزانتان آسان تر گرداند.
- همانند یک خانواده با هم همکاری داشته باشید. درمان بیمار به نفع شما و خانواده‌تان باشد حتی اگرعزیزان‌تان میلی به مشارکت شما در درمان نداشته باشند.
- یاری‌رسانی در حین هذیان گویی و پارانوئید: درصورتی که فکر می‌کنید وضعیت بیمار می‌تواند خطرناک شود درخواست کمک از پزشک کنید.
- با علائم بیماری مدارا کنید.
- فرد را تشویق به مصرف دارو کنید.
- از نظرات منفی خودتان و سایر افراد نسبت به بیماری و عزیزانتان آگاه باشید.
بر‌حسب تخصص، شرایط بیماری یا طرزعمل به دنبال پزشکی در محل سکونت خود باشید. همچنین می‌توانید با پیشنهاد عادات خوب سلامتی همچون خواب کافی و پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر به شخص بیمار کمک کنید.
بعضی مواقع شخص مبتلا به اسکیزوفرنی آنقدر ناخوش و احوال است که به تنهایی قادر به جستجوی روش درمانی برای خود نیست. درصورتی‌که علائم اختلال حاد هستند شاید مجبور شوید بیمار را وادار به درمان شدن کنید. اگر قبل از شروع اختلال از این مطالب آگاهی داشته باشید به کاهش ترس و نگرانی هایتان کمک خواهد کرد و کار را برایتان راحت تر می سازد.
کمک اضطراری
ممکن است برخی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی گهگاهی پرخاشگری کنند و رفتار خشونت‌آمیز از خود نشان دهند. در اینصورت با مراکز درمانی تماس بگیرید و درخواست کمک اضطراری کنید:
- علائم هشداردهنده خودکشی: مثلا شخص تهدید به خودزنی می‌کند و تصمیم به خودکشی و مرگ درونش را فراگرفته باشد.
- علائم هشداردهنده خشونت نسبت به دیگران: مثلا فکر یا صحبت درباره صدمه‌رساندن به شخصی و پرخاشگرشدن.
به خودتان کمک کنید
حمایت و مراقبت از فرد مبتلا به اسکیزوفرنی کار آسانی نیست. حامی خود بودن به شما کمک می کند با بیماری و احساس ناراحتی از فقدان بوجود آمده کنار بیایید.
- از خودتان مراقبت کنید. کارهایی را که از آن لذت می‌برید انجام دهید از جمله دیدار با خانواده یا رفتن به سینما.
- این احساس که باید هرکار ممکن برای یاری به عزیز مبتلا به اسکیزوفرنی را انجام دهید غلط است. به خاطر داشته باشید که باید به خواسته‌ها و انتخاب‌های بیمارتان احترام بگذارید مگراینکه این خواسته‌ها خطرآفرین باشند. همه از انتخاب غلط یا اشتباه درس می‌آموزند. اگر بیمار به این باور برسد که اعضای خانواده در تصمیم گیری دلگرم او هستند، روند بازیابی سریع‌تر پیش می‌رود.
- به تنهایی تصمیم به انجام کاری نگیرید. از دیگران بخواهید به شما کمک کنند یا به گروه حمایتگر بپیوندید. هرچه حامی بیشتری داشته باشید، کمک بیشتری به شما خواهد شد.
راهکارهایی برای اعضای خانواده و دوستان
شما به عنوان عضو خانواده یا دوستی نزدیک می‌توانید از عزیر مبتلا به اسکیزوفرنی مراقبت به عمل آورید. می‌توانید به او کمک کنید تحت درمان قرار گیرد، داروهایش را مصرف کند و مانع از بازگشت دوباره علائم اختلال شوید.
در این برهه زمانی از حال خودتان بیخبر نشوید. اینکه شاهد پیشرفت علائم گیجی و پارانویا (همه دشمن پنداری) در عضوی از خانواده‌تان باشید که در گذشته با امید و خوشحالی برای آینده خود برنامه‌ریزی می‌کرده، دشوار است. به منظور برطرف‌کردن علائم اختلال و حس فقدان و ناراحتی بوجود آمده شاید نیاز باشد اعضای خانواده حامی یا روش درمانی مناسب را جستجو کنند.
برخی راهنمایی‌ها برای اعضای خانواده و دوستان:
- بپذیرید که اسکیزوفرنی یک مشکل بلند‌مدت است. افرادی که این باور را داشته باشند معمولا خود را برای یاری رساندن به عزیزان بیمار بهتر با شرایط وفق می‌دهند. مدام با پزشک، درمانگر یا مشاورعزیز بیمارتان به جهت آگاهی از روند پیشرفت درمان در تماس باشید.
- به عواطف و هیجان‌تان نیز توجه داشته باشید. احساس و عاطفه بیش از حد می‌تواند روند بازیابی را دشوارتر سازد، چرا که برای بیمارتان بسیار استرس‌آور است. در این دوران کمتر انتقاد کنید، بیش از اندازه دخالت نکنید و بدخلق نباشید. افراد بیمار را به خاطر طرز رفتارشان سرزنش نکنید.
- وقتی علائم حاد در عزیز بیمار بروز کرد آرام و خونسرد باشید. نام او را به آرامی صدا بزنید و از بیمار بخواهید از شرایط خود برایتان بگوید. از مجادله کردن و بحث بر سر اینکه خواسته‌های بیمار دور از واقعیت است پرهیز کنید. اگر فکر می‌کنید وضعیت در حال بدتر شدن است از پزشک یا فرد متخصص درخواست کمک کنید.
- در صورت نیاز با تیم مراقبت درمان اعضای خانواده، مربیان و سایر اعضای گروه همکاری داشته باشید.
- برنامه‌ای را با تمامی اعضای خانواده درخصوص چگونگی مراقبت از عزیز بیمار طی دوران بازگشت علائم تهیه کنید.
